Financiële hoofdlijn

De financiële hoofdlijn gaat over de financiële middelen die gemeente Beverwijk heeft. Om dit beeld in een goed perspectief te plaatsen is het belangrijk om te benadrukken dat de gemeente Beverwijk de afgelopen jaren te maken heeft gehad met effecten als gevolg van een sterk veranderde omgeving zoals de Corona epidemie, de vluchtelingen crisis en een ingrijpende wijziging van de bekostigingswijze van het Rijk.

De begroting voor de komende twee jaren bekijken we optimistisch, dan is het begrote resultaat positief. De provincie verplicht een structureel sluitende begroting voor het komende jaar en daaraan voldoen we.

De vooruitzichten van de gemeentelijke begroting laten vanaf 2026 een tekort zien dit komt door wat ook wel het ravijnjaar wordt genoemd. De oorzaak hiervan is dat het huidige (demissionaire) kabinet het herstellen van de financiële verhoudingen met de gemeente overlaat aan een volgende regering.  De onderhandelingen worden te zijner tijd met het Rijk gevoerd door de VNG en verschillende gemeentelijke afgevaardigden namens de G4 (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht), maar ook namens de 100.000+ gemeenten en de kleinere gemeenten. Ook de provincies zijn bij deze onderhandelingen betrokken. Enerzijds voor het provinciefonds waar uiteindelijk ook weer middelen voor de gemeente uit beschikbaar worden gesteld maar anderzijds ook als toezichthouders op de gemeente in hun provincie.  De VNG en de provincies hebben aangegeven dat zij gemeenten hun tekort niet zwaar aan zullen rekenen en hebben er ook op gewezen dat het tonen van dat realistische begrotingstekort vanaf 2026 hen juist zal helpen in de onderhandelingen en geven dus eigenlijk aan dat we nu niet allerlei bezuinigingen door moeten voeren voor 2026 en verder. Deze insteek ontslaat ons echter niet van het alvast nadenken over mogelijke effecten van deze lagere budgetten op onze beleidsdoelen. In de loop van 2024 zullen wij hier mede in het licht van de uitkomst van de tweede kamer verkiezingen en het regeerakkoord een start mee maken.

Onze algemene reserve neemt toe. Deze middelen kunnen we niet inzetten om de kosten die samenhangen met structureel beleid te dekken. Deze middelen zijn incidenteel van aard. De regel is dat gemeenten structurele lasten moeten dekken met structurele baten.

In onderstaande tabel is te zien hoe het meerjarenbeeld zich ontwikkelt. Hierin is zichtbaar dat het saldo vanaf het jaar 2026 negatief is. Verder geeft de tabel de opbouw van de begroting tot en met begroting 2024 weer. Bestaande uit de verschillende planning en control producten en vanuit de al eerder genomen raadsbesluiten.

In onderstaande tabel vindt u de totalen per mutatiesoort. Alle mutaties worden toegelicht bij de programma's behalve de gemeentebrede mutaties die betrekking hebben op: Herverdeling kadernota, Loon en prijsontwikkelingen, Gemeentefonds en kapitaallasten. Daarnaast lichten we de mutaties onder de € 25.000 niet toe.

De gemeentebrede mutaties met betrekking op:

• Herverdeling kadernota:

In de kadernota zijn beleidsontwikkelingen en formatieontwikkelingen meerjarig opgenomen. De beleidsontwikkelingen zijn vertaald naar de programma's. De formatieontwikkelingen zijn voor een deel vertaald naar de programma's. Het deel wat niet direct is vertaald naar programma's is apart gelabeld. De reden hiervoor is dat de beoogde dekking nog niet in alle gevallen kon worden aangewezen of dat verwachte ontwikkelingen onvoldoende zekerheid bieden om daarvoor de formatie blijvend aan te passen. Gelet op de financiële ontwikkeling is voorzichtigheid geboden.

• Loon en prijsontwikkelingen:

Dit zijn mutaties waarbij we onze kosten voor lonen en materiële middelen hebben geïndexeerd. We hebben in het verleden Rijksmiddelen die we niet direct konden toewijzen aan een beleidsveld op een zogenaamde stelpost geplaatst. Deze stelpost zetten we nu in om de effecten van de loon en prijsontwikkelingen te verzachten. Ook hier is te zien dat vanaf 2026 de stelpost is uitgeput.

• Gemeentefonds:

Periodiek informeren wij de raad over de ontwikkeling van het gemeentefonds. Te zien is dat vanaf 2026 het zogenaamde ravijnjaar er mede voor zorgt dat lange termijn ontwikkelingen moeilijker te realiseren zullen zijn.

• Kapitaallasten:

Hier vallen de lasten voor rente en afschrijving onder. Het saldo is in 2024 positief omdat de in eerdere jaren geplande investeringen niet in volle omvang zijn gerealiseerd. Vanaf 2025 is het beeld van de totale kapitaalslast te zien van het totaal van de geplande investeringen en van de reeds aanwezige activa.